MKB-bedrijven in de infra vragen om eerlijke kansen bij aanbestedingen
De infrastructuursector in Nederland wordt grotendeels draaiende gehouden door mkb-bedrijven, die samen een derde van de werkgelegenheid in de sector vertegenwoordigen. Toch lopen deze bedrijven steeds vaker tegen barrières aan bij aanbestedingen. InfraTech bleek een uitstekend platform om het onderwerp te agenderen en de verschillende partijen bij elkaar aan tafel te krijgen.
Uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw blijkt dat bijna 45% van de omzet van mkb-infrabedrijven afkomstig is uit werken met een bouwsom onder de €150.000. Traditioneel werd dit werk veelal via RAW- of raamcontracten uitgevoerd, maar een groeiende trend onder opdrachtgevers is het clusteren van kleinere opdrachten tot grotere aanbestedingen. Dit dwingt mkb-bedrijven om te concurreren met grote aannemers, wat de toegang tot opdrachten bemoeilijkt.
Volgens Philip van Nieuwenhuizen (voorzitter/directeur van MKB Infra) is de oorzaak hiervan deels te wijten aan capaciteitsproblemen bij opdrachtgevers. "Er is een angstwekkend gebrek aan capaciteit bij opdrachtgevers. Hierdoor proberen ze het aantal aanbestedingen te verminderen en de contracten complexer te maken. Maar dat heeft als risico dat een groot deel van de markt wordt buitengesloten,” stelt hij. "Als je de capaciteit van de markt volledig gebruikt en opdrachten parallel in de markt zet, kunnen we sneller werken en profiteren meer partijen van de opdrachten.”
Rotterdam zoekt samenwerking met mkb
De Gemeente Rotterdam erkent deze uitdagingen en werkt actief aan oplossingen om mkb-bedrijven te betrekken. Joop Polfliet (Directeur Openbare Werken, Stadsbeheer Rotterdam) legt uit dat het belangrijk is om in aanbestedingen rekening te houden met de positie van het mkb. "Wij werken in Rotterdam met een MKB-convenant, waarin we samenwerking met regionale aannemers stimuleren. Dit doen we niet alleen binnen projecten, maar ook structureel door bijeenkomsten en dialoogmomenten te organiseren.”
Daarnaast ziet Polfliet beurzen zoals InfraTech als een belangrijk platform om de markt vroegtijdig te betrekken. "We presenteren hier bijvoorbeeld het Bruggenprogramma, zodat bedrijven weten welke projecten eraan komen. Dit stelt mkb-bedrijven in staat om zich beter voor te bereiden en mee te dingen naar opdrachten.”
Oproep: 'Houd makkelijk wat makkelijk kan’
Brancheorganisaties zoals Bouwend Nederland, MKB Infra en de Vereniging van Waterbouwers pleiten voor een beleid waarbij kleinere opdrachten toegankelijk blijven voor mkb-bedrijven. Hun oproep aan opdrachtgevers is simpel: "Houd makkelijk wat makkelijk kan”. Veel infraprojecten zijn relatief eenvoudig en kunnen zonder complexe aanbestedingsprocedures worden uitbesteed. Door kleinere opdrachten aan te besteden via enkelvoudige onderhandse procedures of raamcontracten, krijgen lokale en regionale mkb-bedrijven een eerlijke kans en wordt de werkgelegenheid in de sector ondersteund.
Volgens het onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw kan dit niet alleen de uitvoeringskracht verbeteren, maar ook bijdragen aan duurzaamheid. Door opdrachten regionaal uit te zetten, wordt de CO2-uitstoot verminderd en blijft kennis en expertise in de regio behouden.
Mkb-bedrijven moeten meebewegen
Naast de oproep aan opdrachtgevers om mkb-bedrijven meer kansen te bieden, wordt ook gekeken naar hoe mkb-bedrijven zelf kunnen inspelen op veranderingen in de markt. Gemeenten vragen steeds vaker ondersteuning bij ontwerp en omgevingsmanagement, waardoor sterke adviesvaardigheden en kennis van wet- en regelgeving cruciaal worden. Ook worden projecten steeds integraler, waarbij specialismen en disciplines worden gebundeld.
Een kans voor mkb-bedrijven ligt volgens de onderzoekers in de energietransitie. Hier zijn nog relatief weinig mkb-bedrijven actief, terwijl de vraag naar infrastructuur in deze sector de komende jaren sterk zal toenemen. Samenwerking en innovatie zullen daarbij sleutelwoorden zijn.
