Genomineerden InfraTech Innovatieprijs bekend

'Kwaliteit inzendingen onverminderd hoog’

De negen genomineerden voor de InfraTech Innovatieprijs 2023 zijn bekend. Een voorscreenteam, bestaande uit deskundigen uit de sector zelf, selecteerde uit de 64 inzendingen in drie categorieën 9 kanshebbers voor de prijs die in januari 2023 tijdens InfraTech wordt uitgereikt. Het voorscreenteam zag in de inzendingen van 2023 'clusters van maatschappelijke/bedrijfsmatige opgaven’ terug waaraan de ingezonden innovaties een (deel-)oplossing bieden. Bijvoorbeeld op het gebied van emissievrij bouwen, duurzaam onderhouden, vermindering grondstoffen gebruik en digitalisering van het bouwproces. 
  

Het aantal inzendingen voor de InfraTech Innovatieprijs lag dit jaar op op 64. Dat is iets minder dan voor de editie van 2021. Desalniettemin een mooi aantal inzendingen dat laat zien dat er een gezonde voedingsbodem is voor de prijs en het initiatief om laagdrempelig het innovatieve vermogen van de sector meer zichtbaar te maken. De kwaliteit van de inzendingen is daarbij onverminderd hoog. 

Bij de InfraTech Innovatieprijs 2023 zijn drie categorieën van innovaties bepaald; de 'productinnovatie’, de 'procesinnovatie’ en 'duurzame samenwerking’. Hieronder volgen de genomineerden.
 

Product innovaties

Dura Vermeer stuurde een innovatie in van 100 procent circulair asfalt. Dat bestaat uit gerecycled asfalt en bitumen, gemengd met andere gerecyclede reststoffen. Voor het aanleggen van een weg zijn daardoor geen primaire grondstoffen meer nodig en bovendien is de weg aan het einde van zijn levensduur volledig her te gebruiken voor een nieuwe weg. De milieu impact van een circulaire weg neemt daarmee aanzienlijk af. Volgens Dura Vermeer heeft het circulaire asfalt dezelfde eigenschappen als conventioneel asfalt. Het voorscreenteam van de InfraTech Innovatieprijzen oordeelde dat "het toepassen van 'urban mining’ en asfaltproductie is geen heel nieuw concept, maar de doorontwikkeling naar een kwalitatief hoogstaand duurzaam product dat breed toepasbaar is, is met deze inzending nu wel bereikt.” 
                
Haitsma Beton maakte samen met de Provincie Friesland en de TU Delft een voorgespannen prefab autobrug van geopolymeerbeton. Het is daarmee de eerste voorgespannen verkeersbrug ter wereld, gemaakt van afval. Het gaat om een verkeersbrug in de provinciale weg N358 bij Jouswier in Friesland. De brug is gebouwd in 1951 en is een belangrijke schakel in de regio. Het brugdek is aan vervanging toe. De provincie Fryslân wilde dit op een duurzame manier realiseren. Om tegemoet te komen aan deze duurzame eis, wordt ingezet op het gebruik van geopolymeerbeton voor de vervanging van het brugdek. Bij geopolymeerbeton vervangt gekwalificeerd afval het cement in het beton. Daardoor vermindert de uitstoot van CO2 fors. De TU Delft doet al langere tijd onderzoek naar geopolymeerbeton, waarbij de resultaten voor mogelijke toepassing in de praktijk positief zijn. De eigenschappen van het beton voor het brugdek - voor de korte en lange termijn - worden eerst nog beproefd door de TU Delft. Het gaat hierbij specifiek om de betonnen liggers en de druklaag. Haitsma Beton uit Kootstertille leverde de prefab-liggers. Volgens het voorscreenteam wordt met de innovatie "potentieel de basis gelegd voor opschaalbare toekomstige toepassing en regelgeving van geopolymeren autobruggen.”                
            
Max Bögl is genomineerd met zijn innovatie van een modulair viaduct. Dit viaduct bestaat uit een dandhoofd gemaakt van een gewapende grond constructie. De overspanning bestaat uit stalen liggers en dekplaten van cementloos geopolymeer beton, die tot op 0,1 mm nauwkeurig geslepen zijn, wat een naadloze aansluiting geeft, waterdicht is en ervoor zorgt dat geen asfalt toegepast hoeft te worden. De dekplaten zijn gespannen met staalkabel, waardoor ze eenvoudig losgemaakt kunnen worden. De voordelen van zo’n modulair viaduct zijn de zeer korte bouwtijd, de goedkope productie door seriematige fabricage, snelle uitwisseling van afzonderlijke brugelementen
en de geringe onderhoudskosten. 

Proces innovaties

Antea Group ontwikkelde een manier om met behulp van kunstmatige intelligentie kunstwerken te ontwerpen. Wat voor een constructeur wekenlang rekenwerk betekent, is voor een algoritme slechts een kwestie van uren. Op basis van kunstmatige intelligentie (AI) bouwde Antea Group een nieuwe generatie ontwerp-tooling. Het bedrijf ontwikkelde een genetisch algoritme voor het optimaliseren van funderingsontwerpen onder tunnel-toeritten. Door AI toe te voegen aan parametrisch ontwerpen is Antea in staat om binnen één dag duizenden varianten door te rekenen. Hierbij kiest de computer met behulp van AI een steeds beter ontwerp waarbij steeds minder grondstoffen worden gebruikt, hetgeen duurzamer en goedkoper is: het meest optimale ontwerp. Inmiddels is Antea Group bezig om 'Genetisch Ontwerpen’ voor andere toepassingen mogelijk te maken. Het voorscreenteam ziet de enorme potentie van deze tool aan de voorkant van het bouwproces, en de potentie tot opschaling in de toepassing. 
                
Combinatie 'Liggers 2.0’ bestaat uit Royal HaskoningDHV, Vlasman, Dura Vermeer en Haitsma Beton. Zij laten zien dat hoogwaardig hergebruik van betonnen prefabliggers uit te slopen viaducten eenvoudig, veilig en rendabel is. Een viaduct wordt gemiddeld na 40, 50 jaar afgebroken. De oude liggers gaan dan naar de sloop. Zonde, want de haalbaarheidsstudie toont aan dat hoogwaardig voorgespannen prefabbeton met gemak 200 jaar meegaat. In verschillende projecten heeft de combinatie ondertussen oude liggers verwijderd, ze aangepast aan een nieuwe situatie en vervolgens hergebruikt. 

lv-Infra heeft twee methoden ontwikkeld om op een gecontroleerde en non-destructieve wijze binnen 1 dag en tegen lage kosten de belastbaarheid van kleine tot middelgrote bruggen te bepalen. In veel gevallen blijkt daardoor de restlevensduur van de brug langer dan gedacht. De eerste methode is een krachtgestuurde proefbelasting, waarbij een normale vrachtauto stapsgewijs zwaarder wordt beladen en telkens een wipconstructie op en af rijdt. De tweede methode is de vijzelmethode. Hierbij wordt er een hulpbrug boven het te beproeven dek geplaatst met de benodigde ballast. Het voordeel van het proefbelasten van een brug is dat de aantoonbare belastbaarheid snel en met minimale hinder kan worden bepaald, waarbij onzekerheden in de modellering geen rol meer spelen en dus daadwerkelijk de maximale belastbaarheid kan worden bepaald. Uitvoerig (destructief) onderzoek naar de brug kan achterwege worden gelaten. Iv-Infra kan zo de daadwerkelijke belastbaarheid van een brug in een halve dag, met slechts een beperkte overlast voor de omgeving en weggebruikers, aantonen en daarmee kunnen miljardeninvesteringen worden voorkomen. "Deze inzending helpt enorm om kapitaalvernietiging te voorkomen en onnodig vervangen en de vaak ontbrekende kennis over de staat van kunstwerken relatief simpel vast te stellen. Voor veel kleine gemeenten met beperkte budgetten is dit een uitkomst”, oordeelde het voorscreenteam

Duurzame samenwerkingen

De Duurzame Brandstofketen is een samenwerking van (semi-) overheid, bedrijfsleven en onderwijs. Binnen de samenwerking realiseert Waterschap Vallei en Veluwe samen met Powercrumns een vulstation voor biogaslevering aan projecten van bouwbedrijf GMB in de regio. Buse Gas B.V. zorgt voor de ontwikkeling van containers voor de biogasopslag en Koninklijke van Twist levert de gasmotor voor een hybride aggregaat op lokaal geproduceerd biogas. De HAN (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) doet onderzoek naar de milieu-impact van de keten. 

Dura Vermeer diende naast de productinnovatie circulair asfalt ook een duurzame samenwerking in: een volledig circulaire weg, waarbij de weg wordt aangelegd volgens het Infra as a Service-principe. De bouwer blijft eigenaar van de weg en zal deze dus zo circulair mogelijk aanleggen omdat hij altijd verantwoordelijk blijft voor wat er met de weg gebeurt, ook als deze aan het einde van zijn levensduur is. 

De kades in de Amsterdamse binnenstad zijn, gezien hun leeftijd van meer dan honderd jaar, kwetsbaar geworden. Om deze kades programmatisch te vernieuwen heeft gemeente Amsterdam een bijzondere aanbesteding op de markt gebracht: het Innovatiepartnerschap Kademuren (IPK). De gemeente zocht hierbij naar marktpartijen die innovaties ontwikkelen voor het duurzaam vernieuwen van haar kades, nu en in de toekomst. Samen met de drie geselecteerde partners binnen het Innovatiepartnerschap Kademuren:  Kade 2.020 (Van Dijk Maasland, Sweco, Bouwadviesbureau Strackee en Oosterhof Holman), Combinatie Koningsgracht (BAM en Royal HaskoningDHV) en G-Kracht (Gebr. De Koning, Van Gelder en Giken), doet de gemeente Amsterdam iets unieks. De bedrijven en gemeente werken gezamenlijk aan veranderingen in de kademurenwereld die nodig zijn om de grootschalige opgave aan te kunnen.

        ​

De 9e genomineerden mogen op 16 december een pitch geven voor de vakjury. Op 18 januari 2023 worden de winnaars bekendgemaakt tijdens de 15e editie van InfraTech in Rotterdam Ahoy. Op de beursvloer zijn ook de op deze pagina’s besproken innovaties te zien. 
 

Juryleden Innovatieprijs 2023: 

Maxime Verhagen (Koninklijke Bouwend Nederland)
Michèle Blom (Rijkswaterstaat)                   
Gerben Wigmans (Gemeente Rotterdam)
Doekle Terpstra (Techniek Nederland)
Marcel Hertogh (TUDelft en Erasmus Universiteit Rotterdam)
Tomas te Velde (SuitCase)